ناس؛ اعتیادآوری نامحسوس، ارزان قیمت و دردسترس

سمیرا شاهیان | شهرآرانیوز؛  بیش از ۴٠درصد معتادان با نخستین مصرف دچار اعتیاد می‌شوند؛ یعنی همان یک تجربه کافی است که از آن‌ها یک مصرف‌کننده دائمی و حرفه‌ای بسازد. حالا به این آمار، درصد بالایی از کسانی را هم اضافه کنید که بعضی از مواد را اصلا جزو مخدر‌ها به‌حساب نمی‌آورند. «نسوار» یکی از همین مواد است که ما آن را با نام «ناس» می‌شناسیم. ماده‌ای که برخلاف تصور عموم، درجه وابستگی روحی و روانی به آن بیشتر از جسمی و در حد حشیش است.

این ماده به‌ظاهر بی‌خطر حاوی نیکوتین بسیار زیادی است که خود به‌تن‌هایی سرطان‌زاست. آلکالوئید سمی‌ای که مصرف یک‌دهم گرم آن می‌تواند کشنده باشد، چون از راه مخاط دهان جذب و مستقیم وارد خون می‌شود. با همه این اوصاف بسته‌بندی‌های کوچک و پلاستیکی ناس در همه‌جا حتی در کف خیابان‌های شهر دیده می‌شود و، چون دودی ندارد مصرف آن توسط برخی آقایان توجیه می‌شود و شاید درمانی و در بیشتر مواقع جایگزین سیگار به‌شمار می‌آید. از این‌رو ضروری است که اطلاعاتمان را درباره این ماده مخدر بیشتر کنیم.

افیونی بدون دود

مصرف‌کنند گان این ماده را «ناسی» یا ناس‌کش می‌گویند. این ماده مخدر شکلی از تنباکوست که با مصرفش دود تولید نمی‌شود. ناس از کوبیده برگ تنباکو که در سایه خشک شده است، تولید می‌شود. برگ خشکِ تنباکو را با اندکی آهک مخلوط می‌کنند که درنهایت سبز رنگ می‌شود. مواد اولیه دیگری برای تهیه این محصول خطرناک استفاده می‌شود؛ مانند آهک، خاکستر، ادویه‌های معطر و ساخارین (ماده بسیار سرطان‌زا). البته ناگفته نماند که برای افزایش قدرت نشئگی و سرخوشی، ترکیب‌های مخدر یا توهم‌زایی، چون تریاک، حشیش و ترکیب‌های شیمیایی دیگری، چون آرسنیک، منیزیم، سرب و حتی دارو‌های روان‌گردان از قبیل اکستازی نیز به آن می‌افزایند.
ناسی‌ها برای مصرف این ماده سوزاننده، آن را جلو دهان به‌طور مستقیم میان لب و دندان یا با دستمال کاغذی در دهان می‌گذارند.

۴ برابر سیگار

جذب نیکوتین موجود در ناس و تنباکو‌های جویدنی چهار برابر سیگار است و به همین ترتیب اعتیاد به آن بسیار و ترکش دشوار است.
خاستگاه این محصول کشور‌های افغانستان، پاکستان، هند، بخش‌هایی از ترکمنستان، تاجیکستان و ازبکستان است که مدت‌هاست در کشور خودمان هم تولید می‌شود.
مصرف‌کنندگان ناس به‌دلیل استعمال مکیدنی این ماده و به‌دنبال آن، تحریک ترشحات بزاقی مجبورند دائم ترشحات بزاقی خود را تخلیه کنند و این تخلیه موجب انتقال بیماری‌های عفونی همچون سل و هپاتیت می‌شود.

پیامد‌های منفی ناس

با اینکه برخی کارشناسان بر این باورند که ناس را نمی‌توان نوعی مخدر به‌حساب آورد، اما عوارضی مانند قلیان برای آن برمی‌شمارند. پیامد‌ها و ناخوشی‌های حاصل از مصرف ناس در دفعه‌های نخست، سرگیجه، سردرد و تهوع است، ولی در صورت استفاده شدید این ماده، اختلال‌های رفتاری و حرکتی، ایجاد حرکات غیرطبیعی در چشم‌ها، تغییرات محسوس در فشار خون، افزایش ضربان قلب، دندان قروچه و لرزش، اختلال در خواب، وابستگی روحی و روانی، بیماری‌ها و سرطان لثه، سرطان حنجره و روده بزرگ و نارسایی کلیوی در فرد بروز می‌کند.

عوارض مصرف ناس

کارشناسان حوزه ترک اعتیاد بر این باورند این مخدر بی‌صدا و کمتر شناخته‌شده، افزون بر ایجاد وابستگی و اعتیاد روحی و روانی به سلول‌های مغزی، دستگاه تنفسی و قلب و عروق آسیب‌های جدی فراوانی می‌رساند و موجب افت تحصیلی، گیجی و از دست دادن تعادل روحی- رفتاری و حرکتی می‌شود. متأسفانه به‌دلیل ناآگاهی برخی والدین، پیکان شوم مصرف ناس به سمت کودکان و دانش‌آموزان نشانه رفته است؛ مصرفی که بی‌سروصدا روح و جسم را می‌خورد و در بلندمدت سبب بروز حرکات غیرطبیعی در چشم‌ها، دندان قروچه، لرزش و اختلال در خواب و اختلالات رفتاری همراه با پرخاشگری می‌شود. همچنین افزایش ضربان قلب، سرطان روده بزرگ، نارسایی کلیوی، افزایش فشار خون، تخریب زیبایی و بروز سرطان دهان، حنجره و لثه از مهم‌ترین عوارض جسمی و روانی مصرف این ماده خطرناک به شمار می‌رود.

تأثیر روانی مواد مخدر

مواد مخدر بر عملکرد مغز، خلق‌وخو، تفکر و رفتار تأثیر می‌گذارد، به همین دلیل ناس یا در کل هر نوع ماده‌ای را که وابستگی ایجاد می‌کند، می‌توان جزو بیماری‌های روانی حساب کرد. ناس به سیستم عصبی آسیب می‌رساند و به‌راحتی رفتار را تغییر می‌دهد. در برخی موارد، منجر به درد عاطفی و آسیب جسمی و درنهایت سبب بروز پریشانی و ناراحتی زیادی می‌شود.

ترک اعتیاد به ناس

نخستین قدم برای ترک اعتیاد به ناس، قطع وابستگی‌های روانی به این ماده است. البته اعتیاد به ماده مخدر ناس دارای عوارضی است که در زمان محرومیت و قطع مصرف آن، موجب علائمی مانند بی‌قراری، استخوان‌درد و درد‌های عضلانی شدید می‌شود. از آنجا که وجود این علائم و عوارض، معمولا افراد را از ادامه مسیر ترک اعتیاد باز می‌دارد. کمک گرفتن از متخصصان ترک اعتیاد راهکار مؤثری خواهد بود.

باور‌های اشتباه درباره ناس

برخی مصرف‌کنندگان این ماده بر این باورند که زیان آن از سیگار کمتر است. در صورتی که مصرف ناس می‌تواند بر سیستم ادراکی و روانی افراد پیامد‌های مخربی بگذارد و سبب ایجاد وابستگی‌های شدید روانی در افراد شود.

خطرناک، عادی، ارزان

بیشتر عوارض ناس در بلندمدت در بدن فرد ظاهر می‌شود، به‌همین دلیل معمولاً افراد آثار سوء آن را جدی نمی‌گیرند درباره آن بی‌تفاوت هستند. متأسفانه، چون مصرف ناس در بین بعضی مردان مسن، رایج و امری عادی بوده است، قبح استفاده از آن در پیش چشم دانش‌آموزان پسر نیز ریخته و آن‌ها با توجیه بی‌خطربودن ناس به مصرف آن رو می‌آورند. این ماده خطرناک، اما بسیار ارزان (قیمت هر بسته ۵۰ گرمی ۵ هزار تومان) به‌راحتی در برخی عطاری‌ها و حتی سوپرمارکت‌ها نیز یافت می‌شود.

بار سنگین بیماری‌های مواد اعتیادآور

میزان آسیب و عوارضی که مواد اعتیادآور بر جا می‌گذارند براساس نوع ماده مصرفی و میزان و مدت مصرف آن متفاوت خواهد بود. با اینکه آسیب مواد صنعتی بسیار بیشتر از نوع سنتی است، ولی باز هم نمی‌توان از کنار تبعات آن‌ها ساده گذشت.

خوشبوکننده دهان!

افراد سودجو و دست‌اندرکاران تهیه و توزیع ناس برای گسترش مصرف آن اسانس‌های خوشبوکننده و مواد شیرین‌کننده مصنوعی مانند سدیم ساخارین را به پودر اولیه اضافه می‌کنند و مخلوط حاصل را در کیسه‌های کوچک شبیه چای کیسه‌ای قرار می‌دهند. تعدادی از این کیسه‌های کوچک در یک بسته‌بندی شیک و با نام‌های مختلف وارد بازار می‌شوند. این محصول به عنوان خوشبوکننده دهان حتی در سایت‌های فروش مجازی هم عرضه می‌شود.

۴.۴۰۰.۰۰۰ نفر
در کشورمان حدود ۴میلیون و ۴۰۰هزار مصرف‌کننده مواد مخدر در بازه سنی ۱۵ تا ۶۴ سال داریم که حدود یک میلیون و ۶۰۰نفر آنان جزو مصرف‌کنندگان غیرمستمر هستند.

۱/۲%
میزان شیوع اعتیاد در جمعیت دانش‌آموزی کشورمان ۲.۱درصد و در برخی کشور‌ها مانند آمریکا تا ۱۷ درصد است.

۷/۴%
میزان شیوع اعتیاد در جمعیت دانشجویی کشور ۴.۷درصد است.

۳/۲۲%
میزان شیوع اعتیاد در جمعیت کارگری کشور ۲۲.۳درصد است.

۶۷%
بیش از ۶۷ درصد نوجوانان مصرف مواد‌مخدر را از مدرسه آغاز می‌کنند.

۳۳%
۳۳ درصد نوجوانان دبیرستانی مصرف موادمخدر را بی‌ضرر می‌دانند.