قانون حکایت از آن دارد که وظایف نمایندگان متفاوت از برخی شعارهای انتخاباتی‌شان است.
به گزارش شهرآرانیوز عدد روز‌های منتهی به یازدهم اسفند و انتخابات نمایندگان دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی به سرعت در حال کم شدن است. ظرف چند روز آینده هم بخش بزرگی از فرایند آن آغاز خواهدشد، یعنی تبلیغات نامزد‌ها و تجربه دوره‌های قبلی انتخابات نشان می‌دهد شاید نام یک نامزد را فراموش کنید، اما شعار تبلیغاتی‌اش را از یاد نخواهید برد.
برخی از این شعارهای انتخاباتی به گونه‌ای است که به نظر می‌رسد گوینده آن‌ها نه تنها ساکن این سرزمین نیست بلکه در جهانی دیگر زندگی می‌کند. برای برخی، نماینده مجلس شدن مساوی با قدرت بی حد و حصر است که توان انجام هر کار غیرممکنی را میسر می‌کند و عده‌ای دیگر برای حل مشکلات شخصی و محلی گام برمی‌دارند. در این گزارش نیم‌نگاهی داشته‌ایم به گستره اختیارات و وظایف بهارستان‌نشینان از منظر قانون.
شعارهای توخالی
نخستین بار در دوره سوم مجلس شورای اسلامی بود که شعارهای انتخاباتی در کنار اسامی و لیست‌ها نشست. به مرور این شعار نوشتن‌ها باب شد و بعد‌ها به شکلی در آن‌ها افراط شد که گاه مایه تمسخر و تعجب شدند. ماجرای شعارهای انتخاباتی دو بخش دارد؛ یکی متمرکزشدن بر مشکلات مردم که البته همه ایام سال وجود دارند، اما با نزدیکی به انتخابات ناگهان دیده و باز فراموش می‌شوند تا چهار سال بعد؛ دیگر اینکه شعار‌ها چقدر واقعی هستند و امکان محقق شدن دارند.
اینکه آیا ریشه کن کردن بیکاری در یک شهر یا خانه دارکردن مستأجران از عهده یک نماینده مجلس برمی آید یا اصلا این اقدامات در حیطه وظایف و اختیارات او می‌گنجد یا نه، سؤالات مهمی هستند. نمی‌توان منکر این شد که رایزنی‌ها و پیگیری‌های نمایندگان هر شهر در رفع مشکلات آن شهر اثرگذار است، اما بسیاری از شعارهای انتخاباتی تنها وعده‌هایی هستند برای رسیدن به رأی بیشتر.
اصلا وظیفه نماینده مجلس چیست؟
حقیقت ماجرا طنز تلخی دارد؛ اینکه افراد درخواست نمایندگی مجلس می‌دهند و در رقابت با چندهزار نفر دیگر شرکت می‌کنند، اما برخی از آن‌ها حتی اطلاع دقیقی از شرح وظایف خود در مجلس ندارند. مرور وعده‌های انتخاباتی نشان می‌دهد که بخش درخورتوجهی از افراد با این ذهنیت وارد فضای مجلس می‌شوند که قدرت بلامنازع حوزه رأی گیری خود را دارند و هرکاری به دستور آنان انجام پذیر است، درحالی که وظیفه و اختیارات یک نماینده مجلس موارد مشخصی است.
قانونگذاری و نظارت، دو تکلیف مهم و اصلی نمایندگان مجلس است. به این ترتیب وعده‌ها هم باید با وظایف آنان مطابقت داشته باشد. طبق اصول ۷۱ تا ۹۰ قانون اساسی، وظایف عمده مجلس در دو بخش قانونگذاری و نظارت خلاصه می‌شود. نماینده مجلس تنها می‌تواند در عموم مسائل مقرر در قانون اساسی، قانون وضع کند. برخی از این موارد چنین اند:
تحقیق و تفحص
مجلس حق تحقیق و تفحص در همه امور کشور را دارد
تصویب عهدنامه‌ها
عهدنامه ها، مقاوله نامه ها، قرارداد‌ها و موافقت نامه‌های بین المللی باید به تصویب مجلس برسد
وام‌های داخلی و خارجی
گرفتن و دادن وام یا کمک‌های بدون عوض داخلی و خارجی از طرف دولت باید با تصویب نمایندگان باشد یا استخدام کارشناسان خارجی از طرف دولت ممنوع است، مگر در موارد ضروری با تصویب مجلس
بنا‌ها و اموال دولتی
بنا‌ها و اموال دولتی که ملی اعلام شده باشند قابل انتقال به غیر نیستند، مگر با تصویب مجلس، آن هم درصورتی که منحصربه فرد نباشند
سؤال از دولتی‌ها
سؤال از وزرا و رئیس جمهور وظیفه دیگر نماینده مجلس است
رسیدگی به شکایت
رسیدگی به شکایت طرز کار مجلس، قوه مجریه یا قوه قضائیه وظیفه دیگر نمایندگان است
مردم به اشتباه می‌افتند
درواقع اگر شعار‌هایی توخالی پوستر تبلیغاتی نامزد شرکت کننده در انتخابات است دو معنی دارد؛ یا اولین تجربه حضور نامزد در انتخابات مجلس است و درک درستی از قدرت و جایگاه خود در آن مقام ندارد، یا تجربه چندم است و از ناآگاهی مردم سوءاستفاده می‌کند. به هرحال این درک نادرست دوطرفه است. شهروندانی که قرار است نام نامزد را روی برگه انتخاباتی خود بنویسند هم هرگز درباره وظایف نمایندگان مجلس پرس وجو نمی‌کنند.
محسن در یکی از شرکت‌های ساختمانی شاغل است. اگرچه هم تحصیلات دانشگاهی دارد و هم اطلاعات عمومی کافی، به گفته خودش هیچ وقت به وظایف واقعی نمایندگان فکر نکرده است: «همیشه براساس آنچه در پوستر‌های تبلیغاتی می‌دیدیم که از ساخت وساز و عزل ونصب می‌گفتند، برایم سؤال می‌شد که اگر واقعا یک نماینده مجلس می‌تواند این کار‌ها را انجام بدهد، چرا وقتی راهی مجلس می‌شود، همه چیز را فراموش می‌کند؛ اما حالا می‌دانم که ماجرا متفاوت است.»
آقای عزتی هم یک شهروند نظامی بازنشسته است و او هم از نوع شعار‌ها و وعده‌های نامزد‌های انتخابات گلایه دارد: «معلوم است که این شعار‌ها فقط برای کسب رأی است و برای آن نامزد‌ها خیلی مهم نیست که این شعار‌ها در ذهن مردم ثبت می‌شود و باعث بی اعتمادی خواهد شد. این اتفاق بدی است که مردم تصور کنند نمایندگان مجلس وعده دروغ می‌دهند، چون آن‌ها نماینده نظام می‌شوند.»
روشنک هاشمی حقوق می‌خواند و مدتی هم با نشریه دانشجویی دانشگاه خود همکاری کرده است. اطلاعات او درباره وظایف نمایندگان مجلس کافی است، اما تلاش هایشان برای اطلاع رسانی به هم کلاسی هایش نه: «کاش مردم به دنبال کسب اطلاع از وظایف واقعی نمایندگان باشند. در غیراین صورت نگاه منفی به عملکرد مجلس ادامه پیدا خواهد کرد. این نگاه منفی به تدریج میزان توجه به انتخابات را هم کم می‌کند.»
برخی از افراد پس از اعلام نتایج انتخابات و راه یافتن به بهارستان به اجرای وعده‌های خود اصرار دارند و این مسئله باعث می‌شود تنها به حوزه انتخابیه خود توجه کنند، نه به آبادانی کشور. شاهد این ماجرا هم بحث و جدال بر سر تعیین بودجه سالانه حوزه‌های انتخابیه است که نگاه آنان را از مردم ایران دور می‌کند. همه این‌ها یعنی آگاه باشید که نماینده مجلس مسئولیت کار اجرایی ندارد.
قوانین جرائم و تخلفات تبلیغات انتخابات
مسلم است که نامزد‌های انتخابات مجلس نیز مانند سایر اصناف برای معرفی خود و خدماتشان نیاز به تبلیغ دارند و از روش‌های مختلفی همچون رسانه‌ها و تبلیغات محیطی، ارسال پیامک فضای مجازی و... کمک می‌گیرند. تفاوتی میان انتخاب روش‌ها نیست، اما همه این تبلیغات باید در چارچوب قوانین تبلیغات انتخابات مجلس انجام شوند.
درصورتی که نامزد‌های انتخابات مجلس هرکدام از این موارد را در فعالیت‌های انتخاباتی و تبلیغاتی خود انجام دهند، بر اساس ماده ۸۲ از قوانین تبلیغات انتخابات مجلس مجرم محسوب می‌شوند و مطابق قانون با آن‌ها برخورد می‌شود:
- هرگونه اقدام مغایر امنیت ملی و تفرقه قومی یا مذهبی
- ذکر هرگونه وعده خارج از اختیارات قانونی نمایندگی مجلس در متن تبلیغات
- استفاده از کاروان‌های تبلیغاتی
- دیوارنویسی و تخریب اموال عمومی برای انتشار تبلیغات
- تخریب و ازبین بردن آثار تبلیغاتی نامزد‌های دیگر
- هتک حرمت و حیثیت، تخریب چهره عمومی و افترابستن به هر شخص حقیقی و حقوقی
- هرگونه تبلیغ مغایر با عفت عمومی یا موازین شرع
- انتشار مطالب خلاف واقع در تبلیغات انتخابات مجلس
- اختلال در فعالیت‌های انتخاباتی، نشست، تجمع یا سخنرانی نامزد‌های دیگر یا تعرض به ستاد‌های انتخاباتی آن‌ها
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
